Aflevering 8, Tijdverschijnselen

De komst van de spoorlijn halverwege de 19e eeuw was een belangrijke factor bij het opheffen van die tijdsverschillen.

Die spoorlijn was ook in andere opzichten een scheidslijn. De diligence, waar Van Lennep en Van Hogendorp op hun reis soms gebruik van maakten, had zijn langste tijd gehad toen in 1839 de eerste trein door Nederland ging rijden. Een ware revolutie voor de 19e-eeuwer: wel tien diligences achter elkaar, met een ratelend monster voorop en zonder paarden!

Geert Mak en Theo Uittenbogaard reizen, onder meer met een oude diligence, van Zutphen naar Den Bosch. Onderweg bespreken ze de tijdsverschillen in de 19e eeuw, windt Geert zich hevig op over de verdwenen vergezichten van Van Lennep ('vervangen door een kunstmatig bos; pure landschapsvernietiging') en bezoeken ze een voormalige diligence-pleisterplaats (letterlijk een uitspanning).

Van Lennep en Van Hogendorp namen op dit traject veelvuldig de diligence, geplaagd als zij werden door het slechte weer in deze zomer van 1823. Ook hiervoor bestaat een verklaring: de kleine ijstijd van de 19e eeuw.